De Universiteit Twente start een nieuwe leerstoel “responsible design”. Om dit te vieren is een bijeenkomst georganiseerd met verschillende sprekers. Het mooie van dit soort bijeenkomsten is dat het altijd wat nieuws brengt of helpt je eigen ervaring net wat anders te verwoorden of ordenen.
Ontwerpers en vormgevers zijn altijd al bezig geweest met het waarom van vormgeving. Het Bauhaus maakte al buizen meubelen voor het volk en de goeroe van het verantwoord ontwerpen, Papanek, maakte zich in de jaren zeventig druk over duurzame productontwikkeling. Een ontwerper maakt zich dus druk over de waarde die de dingen die hij maakt hebben voor de mensen die ze gebruiken en voor de samenleving.
Wouter Eggink maakte in zijn inleiding daarom onderscheid tussen value, waar de vormgever zich druk over maakt, en performance, het domein van de engineer. Dat maakt ook direct de rol van de design engineer duidelijk als de integrator die deze twee werelden bij elkaar brengt. Key note speaker was Marko van Hout. Hij vervolgde deze vergelijking van begrippen die soms erg dicht bij elkaar liggen. Met als doel uit te leggen waarom het toch moeilijk blijkt te zijn om tot verantwoorde innovaties te komen.
Voor het werk bij ProductStrategen was vooral de vergelijking tussen complicated problems en complex problems interessant.
Innovatieprojecten zijn namelijk altijd complex maar niet altijd complicated.
Dat laatste bij voorkeur niet. Om een complex project hanteerbaar te maken stuur je er altijd op aan om complicaties te voorkomen. Het belangrijkste verschil is dat complicated problemen ingewikkeld zijn, er spelen veel factoren een rol, soms tegenstrijdig, maar er zijn wel herkenbare regels. Door methodisch te werken kan je dit probleem oplossen. Een complex probleem heeft onduidelijke regels en je weet niet welke factoren allemaal een rol spelen. De puzzel is niet compleet. Het oplossen van zo’n probleem moet gemanaged worden. Zo is het ook met innovatietrajecten.
Een engineeringsprobleem is een complicated problem en gaat uit van de huidige situatie. Innovatie is complex en streeft een ideaal toekomstbeeld na.
De presentaties werden gevolgd door een aantal workshops en nabespreking. De conclusie was dat responsible en ethical niet hetzelfde zijn. De ethische discussie over wat goede en slechte producten zijn is een moeras zonder bodem. Het is wel duidelijk dat producten niet neutraal zijn en ons gedrag beïnvloeden.
Bijvoorbeeld de alom aanwezige mogelijkheden van internet en de manier waarop ze onze sociale relaties veranderen. Of dit goed of fout is laat ik even in het midden maar het is zeker dat het publiek anders met media omgaat als 20 jaar geleden.
Voor een bedrijf als Talpa betekent dit dat hun businessmodel op korte termijn niet meer zal werken. Wat ons weer terugbrengt bij ProductStrategen. Wij brengen voor u deze veranderingen in kaart. Wat is er technisch mogelijk en hoe veranderd dit de context waarin producten gebruikt worden? Op basis daarvan kan je een plan maken voor de toekomst. Dat had Talpa ook moeten doen.
